Sztuka cantastorie (gawędziarzy) na Sycylii to fascynująca i wyjątkowa tradycja, która opowiada historię i duszę wyspy poprzez epickie opowieści i malowane plakaty. To ustne i wizualne dziedzictwo przetrwało upływ czasu dzięki pasji jego interpretatorów, cantastorie, którzy kształcili i oczarowywali pokolenia Sycylijczyków swoimi „cunti” i występami.
Początki i historia cantastorie na Sycylii
Opowiadacze na Sycylii mają bardzo stare korzenie, sięgające aedi starożytnej Grecji. Ci wędrowni poeci opowiadali o bohaterskich czynach bogów i bohaterów, aby bawić i przekazywać historie. W średniowieczu rola aedi została odziedziczona przez błaznów, którzy występowali na placach, rynkach i podczas świąt religijnych.
Na przestrzeni wieków sycylijscy śpiewacy ballad wyróżniali się umiejętnością opowiadania epickich epizodów, wydarzeń historycznych i historii z życia codziennego w dialekcie. W XVII wieku ich repertuar poszerzył się o opowieści o paladynach z Francji, epizody z Biblii i historie świętych, często promowane przez Kościół w celu szerzenia nauk moralnych wśród ludzi. Ich sztuka nie ograniczała się do opowiadania historii, ale towarzyszyły im pieśni i instrumenty muzyczne, takie jak gitara czy tamburyn.
Plakaty: sztuka wizualna w służbie opowiadania historii
Charakterystycznym elementem występów sycylijskich gawędziarzy są malowane plakaty, które reprezentują wizualne skupienie narracji. Te kolorowe panele były często ręcznie malowane przez lokalnych artystów i przedstawiały kolejno główne sceny opowieści.
Panele służyły nie tylko jako pomoc wizualna, ale także jako sposób na zaangażowanie publiczności, przyciągając jej uwagę i czyniąc historie bardziej zrozumiałymi nawet dla tych, którzy nie znali dialektu sycylijskiego. Każdy szczegół na obrazach miał precyzyjne znaczenie, a gawędziarze używali różdżki, aby wskazać najistotniejsze momenty podczas narracji.
Dziś wiele z tych znaków zachowało się w muzeach lub prywatnych kolekcjach, świadcząc o kreatywności i kunszcie tej tradycji.
„Cunti”: ustna sztuka gawędziarzy
Serce tradycji gawędziarskiej leży w „cunti”, ustnych opowieściach, które łączą epickie historie, kroniki i popularne legendy. Każde „cunto” charakteryzuje się dobrze zdefiniowaną strukturą narracyjną, z początkiem, rozwinięciem i zakończeniem, które często zawiera morał.
Opowiadane historie obejmują zarówno wielkie uniwersalne tematy, takie jak miłość, odwaga i sprawiedliwość, jak i epizody z życia codziennego lub lokalne wydarzenia. Często gawędziarze inspirowali się niedawnymi wydarzeniami, przekształcając je w fascynujące opowieści dla swoich słuchaczy.
Język „cunti” był prosty, ale poetycki, wzbogacony rymami i rytmami, które ułatwiały zapamiętywanie. Ten styl narracji, w połączeniu z mimiką i gestami gawędziarza, sprawiał, że ich występy były wyjątkowe i wciągające.
Dzisiejsza postać gawędziarza
Pomimo upadku tej tradycji z powodu pojawienia się nowych form rozrywki, wciąż istnieją gawędziarze, którzy z pasją poświęcają się zachowaniu tej sztuki. Wśród nich jest Sara Cappello, jedna z niewielu sycylijskich gawędziarzy. Artystka i badaczka, Sara poświęciła się ponownemu odkryciu tradycyjnych „cunti”, przenosząc je na scenę z taką samą autentycznością jak w przeszłości.
Innym ważnym nazwiskiem jest Luigi Di Pino, który łączy muzykę i opowiadanie historii, aby utrzymać tę tradycję przy życiu. Dzięki tym artystom sztuka cantastorie (gawędziarzy) nadal znajduje miejsce na festiwalach, w teatrach i podczas wydarzeń kulturalnych, wzbudzając zainteresowanie nowych pokoleń.
Kulturowa rola cantastorie na Sycylii
Sycylijscy gawędziarze odgrywali fundamentalną rolę w społeczeństwie wyspy, działając jako popularni kronikarze i rzecznicy społeczności. Opowiadając historie, które łączyły lokalne i uniwersalne tematy, udało im się bawić, edukować i jednoczyć ludzi w każdym wieku i z różnych klas społecznych.
Ich zdolność do dostosowywania się do zmian zachodzących w społeczeństwie była kluczowa dla przetrwania tej tradycji. Na przykład w XIX wieku gawędziarze zaczęli włączać do swoich opowieści tematy polityczne i społeczne, stając się środkiem protestu i potępienia.
Dziś cantastorie (gawędziarze) nadal stanowią symbol sycylijskiej kultury, są świadkami tradycji, która jest odnawiana bez utraty autentyczności.
Zachowanie sztuki cantastorie
W ostatnich latach podjęto różne inicjatywy mające na celu zachowanie i wzmocnienie sztuki opowiadania historii. Festiwale takie jak „Festival Internazionale dei Cantastorie” i warsztaty opowiadania historii mają na celu utrzymanie tej tradycji przy życiu, angażując również młodych ludzi.
Ponadto digitalizacja starych nagrań i tworzenie archiwów multimedialnych pomaga zapewnić, że ta forma sztuki nie zostanie zapomniana.
Waloryzacja plakatów, które są prezentowane w muzeach i na wystawach, pozwala docenić wizualną i artystyczną stronę tej tradycji. Ważne jest, aby społeczeństwo i instytucje nadal wspierały te inicjatywy, aby przekazać tak bogate i znaczące dziedzictwo kulturowe przyszłym pokoleniom.
Podsumowanie
Sztuka opowiadania historii na Sycylii jest cennym dziedzictwem, które opowiada historię i tożsamość wyspy poprzez „cunti” i plakaty. Tradycja ta, kontynuowana z pasją przez artystów takich jak Sara Cappello, żyje nadal, dostosowując się do czasów, nie tracąc przy tym swojego uroku i autentyczności.
Promowanie i zachowanie sztuki gawędziarzy jest niezbędne, aby utrzymać przy życiu związek z kulturowymi korzeniami wyspy, oferując nowym pokoleniom szansę na odkrycie i pokochanie tej wyjątkowej formy opowiadania historii.